"Sculptuur aan de rivier"
VAN VERTEGENWOORDIGER NAAR COMMUNICATIE
van dr Gabrielle Lohberg
Buitenkunst had tot in de 20e eeuw de functie van monument, werd geplaatst als vriendelijk decor in parken en in stedelijke gebieden, of becommentarieerde programmatisch het belang en de toewijding van gebouwen en pleinen. Bovenal hielden de helden op voetstukken en paarden een veilige afstand tot het publiek, dat zowel formeel als vanwege hun belang als monument zou moeten bewonderen maar niet deelnemen. Ten laatste sinds de jaren zestig heeft er een paradigmaverschuiving plaatsgevonden. Tot op de dag van vandaag zijn sculpturen in de openbare ruimte vaak "onbeschermde kunst, ten goede of ten kwade blootgesteld aan hun onvrijwillige publiek en zonder institutionele bescherming" (Stella Rollig, klantenservice en zakelijk advies, in "Zur Sache Kunst am Bau - Ein Handbuch, ed. Door Markus Wailand, Vitus H. Weg, Wenen 1998, p.96). Het wordt minder bepaald door representatie dan door communicatie.
Van de planning van het 3e symposium voor beeldhouwkunst in de gemeente Konz tot de ontwikkeling van de beeldenroute, de bemiddeling begeleidt het hele project als een thema met variatie. Het begon met de eerste gesprekken en discussies in de gemeenschappen met burgers, burgemeesters, vastgoedeigenaren, gemeenten en de kunstenaars. De keuze van de respectievelijke locatie met betrekking tot het proces van de artistieke interventie stond voor alle deelnemers zeer centraal. Ze kozen plekken waar ze artistiek op konden reageren en die ze als plekken konden herdefiniëren. Het buiten werken, het proces van het toe-eigenen van een ruimte, gaat keer op keer gepaard met voorbijgangers die toekijken, reageren en vragen stellen. Zo ontsluit artistieke bemiddeling haar publieke ruimte buiten het discours. De lokale ontmoetingen, die enkele weken op het programma staan, ontwikkelen zich tot blijvende sociale en artistieke bakens. Het idee van het symposium was om situaties in het landschap in hun bijzonderheid vast te leggen, door middel van een sculptuur een ruimtelijk concept artistiek uit te werken en de toeschouwer daarin te interesseren. De organisatoren en de betrokken artiesten hebben dit op heel verschillende manieren voor elkaar gekregen, maar zijn in alle opzichten geslaagd. Bij de keuze van de kunstenaars werd niet alleen gekeken naar steenbeeldhouwers, zoals in eerdere symposia, maar ook naar kunstenaars die de voorkeur geven aan metaal voor hun ontwerp.
de werken van Sigrún Ólafsdóttir en Werner Bitzigeio kan nauwelijks meer verschillen in de uitvoering ervan. Deze laatste streeft in het ontwerp een consistente geometrische matrix na, waarvan de rechthoeken worden samengevoegd tot een bolvorm - de "squaring of the circle" - en in hun effect perspectiefverrassingen in petto hebben. De IJslandse kunstenaar brengt een lichte, pluriforme vlammende beweging in het landschap, die zich vrij in de verticale richting ontwikkelt. Wat beide artistieke benaderingen gemeen hebben, is de lineaire vormgeving in het materiaal staal, waardoor de sculpturen als tekeningen in de ruimte lijken.
De beeldhouwers gaven de voorkeur aan zeer verschillende landschappen en situaties. Maria Claudia Farina , Jurgen Waxweiler en Eileen MacDonagh de toeschouwer met hun sculpturen in het landschap laten kijken. Ze nemen het motief van zien, herkennen en begrijpen op in hun concept. Haar werken op berghellingen of terpen laten niet alleen een weids uitzicht toe, maar zijn ook van veraf zichtbaar. John Michler , Birgit Knappe En in het bijzonder Thomas Link kozen voor plekken waar hun sculpturale plekken ingebed zijn in het landschap. Met de horizontale uitlijning van de stenen blokken benadrukken ze een formele benadering van het verloop van valleien en contourlijnen. Met hun werk creëren ze nieuwe realiteiten die ze herdefiniëren in persoonlijke en sociale zin. Dorsten Diekmann en Toon boerenkool zich bewust onderscheiden van het uitdijende landschap met de verticale positionering van hun sculpturen. Maar zelfs deze landschapsmarkeringen, zichtbaar als uitroeptekens, verwijzen in hun interne tekening en in hun contouren naar bewegingen, vegetatie en formaties in de natuur en verschijnen niet als vreemde lichamen.
Alle werken hebben de inherente spanning om zich zelfverzekerd te laten gelden door grote afmetingen in het landschap en tegelijkertijd zichzelf te integreren. Bij nieuwsgierige waarneming van de sculpturen ontstaat een onvergelijkbare symbiose van onbekende inzichten in het landschap, de ervaring van indrukwekkende sculpturen in de veranderende atmosfeer en de temporele dimensie - of het nu de seizoenen of tijden van de dag zijn en je eigen tijdsbesef. De zichtbare invloed van licht, schaduw en het weer op de zorgvuldig behandelde oppervlakken, de strakke vormgeving, de ontwikkeling van de sculpturen in de ruimte en de fascinerende locaties geven alle werken een bijzondere aanwezigheid.
